جمع گشتند آن زمان جمله وحوش

 شاد و خندان از طرب در ذوق و جوش

حیوانات جنگل بعد استماع خیر بشارت دهنده هلاکت شیر تجمع کردند و جملگی به شادی و سرور پرداختند

************************************

حلقه کردند.او چو شمعی در میان

سجده کردندش همه صحراییان

از فرط شادی خرگوش ناجی را همه حلقه نمودند مانتد شمع مجلس و به تعظیم و تکریم او پرداختند

مسایل السلوک

در مصراع دوم مولانا از سجده مخلوق سخن به میان می اورد

سجده دلرای اقسام است سجده عبادی و بندگی جز بر ذات خداوند بر هیچ مخلوقی جایز نیست

اما سحده تکریمی و تعظیمی را به نص صریح قران در خصوص سجده ال یعقوب بر سیدنا یوسف علیه السلام نه به قصد عبادت بلکه فقط جهت کرامت بعضی جواز دانسته اند

**************************

تو فرشتهٔ آسمانی یا پری

 نی تو عزرائیل شیران نری

اهالی نخچیر در مدح خرگوش میگفتند

تو فرشته ملکوتی و یا از احنه زیبا هستی

نه شایسته تو را ملک موت شیران نر بخوانیم

***********************************

هر چه هستی جان ما قربان توست

دست بردی دست و بازویت درست

بالاخره هر چه بگوییم کم است فقط میگوییم جان ما فدای تو

پیروز حقیقی از ان توست الهی که همیشه تن و دستت سالم باشد

***************************

باز گو تا چون سگالیدی به مکر

 آن عوان را چون بمالیدی به مکر

شرح بده تا چگونه اتدیشه مکارانه نمودی و ان ظالم را به حیله نابود ساختی

مسایل السلوک

مبحث مکر و حیله نیز دارای دو بعد مادی و معنایی است

اگر ترفندها در راستای اموزه های دینی باشد و در شرع مقدس گنجایش داشته باشد عالی و مورد پسند است

و چنانچه حیل ریشه اش در معصیت و نفاق باشد مردود و مورد مذمت است

**********************************

بازگو کز ظلم آن استم‌نما

 صد هزاران زخم دارد جان ما

ما از جور ان ظالم صدها هزار زخم بر روح و روان داریم پس بگو تا روحمان درمان گردد

مسایل السلوک

همانطور که جسم با دارو درمان گردد مرض روح و افسردگی نیازمند داروی روحانی است و مهمترین داروی روحی ادمی شنیدن خبر رهایی از ستم است ارواح با فضای ظلمانی و طغیان مکدر گردند و با رهایی مسرور

********************************

راند حق این آب را در جوی تو

 آفرین بر دست و بر بازوی تو

حضرت حق اراده کرد تا این فضیلت اختصاصا بنام توباشد

دست وبازو کنایه از تن سالم است

الهی که همیشه در صحت و سلامتی بسر ببری

****************************

بازگو تا قصه درمانها شود

 بازگو تا مرهم جانها شود

لذا به بیان نقشه بپرداز تا با استماع ان اندوه حاصله از جورها به سلامتی و تیماری تبدیل گردد

و بگو تا با شنیدن ان جان و روحمان مسرور شود

************************************

بازگو کز ظلم آن استم نما

صدهزاران زخم دارد جان ما

***********************************

گفت تایید خدا بد ای مهان

 ورنه خرگوشی کی باشد در جهان

خرگوش گفت همه توفیقات عنایت خدای مهربان بود و الا خرگوشی نحیف و لاغر چگونه در جهان صاحب تصرف مستقل باشد

مسایل السلوک

مولانا در این فصل جلیل به یک امر الهی و حقیقت معنایی اشاره میفرماید

ادمی باید باور داشته باشد که در لوای اختیار افعالی او اجازه ای مستتر از جانب خالق هست

که هیچ توفیقی جز به اجازه او صورت نپذیرد

و اذا قضی امرا فانما یقول کن فیکون

پس هر گاه خدا اراده نماید امری را پس کافیست که بگوید شو پس میشود

لذا تمامی کردار عالم تکوین به اذن و توفیق اوست و باور این مهم نیازمند دیدگاهی عرشی است نه فرشی

********************************

قوتم بخشید و دل را نور داد

 نور دل مر دست و پا را زور داد

ذات حق اراده نمود تا توان انجام این فعل را داشته باشم و در اندیشه من فراستی عنایت کرد

لذا ان نورانیت موجب شد اعضا و جوارح نیز قدرتمند گردند

مسایل السلوک

انسان دو بعدی جسم او کنایه از شهوات است و روح او کنایه از عقلانیت

اگر غلبه جسم بر عقل اتفاق افتد روح هم تغییر ذاتی دهد و تابع امیال نفسانی گردد

و اگر عقل بر جسم غالب اید فیزیک ادمی نیز ملکوتی و اسمانی گردد و تمامی افعال وی مبتنی بر اندیشه الهی صورت پذیرد

روح جاویدان است و ابدی اجساد عقلای معنایی خاک نگردد چرا؟

زیرا غلبه لاهوت بر ناسوت است و جسمی مقربان نیز روحانی گشته و قابل تجزیه نیست زیرا تغییر ماهییت داده و عنصر خاکی به عنصر معنایی تبدیل شده است

******************************

از بر حق می‌رسد تفضیلها

 باز هم از حق رسد تبدیلها

از عنایت حق انسانها دارای فضیلت گردند و از اراده او تبدیل در مخلوق حاصل شود

مسایل السلوک

خداوند در سوره بقره فرمود

تلک الرسل فضلنا بعضهم علی بعض

انبیا نیز از جانب خداوند دارای برتریهای متفاوت هستند

مقامات و تصرفات هر کدام با دیگری فرق دارد

و این قانون تفاوت فضیلت برای تمامی مخلوق صادق است

هر چه صادق تر و عامل تر فضل افزون تر است

در اصل تبدیل در قران نیز خداوند فرمودند

و لن تجد لسنه الله تبدیلا

و هرگز نیابی برای سنت الهی تبدیلی

بدین معنی که تبدیلها به اراده اوست و ذات او برای این مهم سنت گذاشته است

وسنت اینست که هرکس بنده تر فاضل تر و هرکه یاغی تر مردودتر

و در این قانون و سنت هیچ تغییری و تبعیضی بین بندگان نیست

خداوند در قران میفرماید

ای پیامبر خداوند مثال دو زن را میزتد که تحت تکفل بندگان مقرب بودند اما خیانت کردند زن لوط و زن نوح و به عذاب گرفتار شدند

و دو زن دیگر که در فضای معصیت و تهمت و گناه بودند اما پاک ماندند حضرت مریم و حضرت اسیه سلام الله علیهما

*****************************

حق بدور نوبت این تایید را

 می‌نماید اهل ظن و دید را

و حضرت حق در گردش روزگار ازمونهای خویش را برای اهل گمان و یقین بر پا داشته و میدارد

مسایل السلوک

خداوند در قران میفرماید

تلک الایام نداولها بین الناس

این روزگار را ما بین انسانها میچرخانیم

چرخش روزگار فرصتی برای انسانها در هر عصر برای امتحان پروردگار